alergia - objawy, leczenie
Alergia występuje w dzisiejszym świecie nadzwyczaj często. Powoduje to wiele czynników takich jak środowisko, geny oraz kilka innych, które zostaną omówione w dalszym etapie.
Większość chorób alergicznych wymaga ciągłego leczenia związanego z przewlekłym charakterem tej choroby. Powodem alergii są nieprawidłowe reakcje organizmu na dany czynnik. Układ
odpornościowy reaguje w nieodpowiedni sposób przez co powstaje reakcja alergiczna. Reakcje alergiczne na jakiekolwiek czynniki środowiskowe lub wynikłe z produkcji syntetycznej
są bardzo częste. Czynniki, które wpływają na pojawianie się reakcji alergicznej to
alergeny. Popularnymi objawami reakcji alergicznej są katar sienny (sezonowy lub całoroczny nieżyt otworu nosowego),
astma, pokrzywka na różnych częściach ciała, alergiczne zapalenie skóry (wynikłe z kontaktu z alergenami), uczulenia na napoje oraz pokarmy, wstrząs anafilaktyczny, reakcja na substancje zwierząt (mleko, jad, ślina).
Alergię wspomaga się lekami wielokierunkowymi przez co leczenie jest trudniejsze niż w przypadku innych chorób.
czym mogą być alergeny powodujące reakcję alergiczną
W trakcie testów alergicznych
Wiemy już czym są alergeny (czynniki odpowiedzialne za reakcje alergiczne) ale nie wiemy skąd organizm dowiaduje się czy coś jest alergenem. Człowiek posiada układ immunologiczny, który zwalcza groźne drobnoustroje i stara się je zwalczać.
Jeśli organizm wykryje alergen w organizmie będzie się starał go zwalczyć i zniszczyć. Jednakże źle wykryty alergen powododuje, że organizm gubi się i sytuację przerastającą możliwości organizmu lub nieadekwatną powoduje reakcję alergiczną.
Układ immunologiczny u niektórych osób reaguje nawet na mało niebezpieczne czynniki a fałszywie zinterpetowane czynniki uznane jako groźne wirusy czy bakterie (w rzeczywistości może to być pyłek albo kurz czyli mało groźna substancja dla organizmu zdrowego człowieka) powodują, że
organizm uczula się na nie i źle reaguje a czasem powoduje groźne komplikacje zdrowotne.
Alergenem w rzeczywistości może być każda substancja, która istnieje na tym świecie (nawet z przemian syntetycznych). Wystarczy, że organizm będzie miał kontakt z taką substancją, czynnikiem. Przez kontakt z organizmem rozumiane są pojęcia:
- połykanie
- dotykanie
- wdychanie
- wstrzykiwane
Podczas pierwszego wykrycia przez organizm alergenu organizm wytwarza wiele przeciwciał (czasami jest to zbyt duża ilość przez co następuje w skrajnych przypadkach zgon).
Zazwyczaj jednak nie dochodzi do reakcji alergicznej po pierwszym kontakcie. Jednakże w kolejnych już kontaktach z danym czynnikiem, alergenem występują reakcje alergiczne
mniej lub bardziej dokuczliwe. Podstawą do rozpoczęcia leczenia jest odpowiednia diagnoza opierająca się głównie na doświadczeniu pacjenta z danymi czynnikami. Podczas testów laboratoryjnych
istnieje możliwość wykrycia danego alergenu powodującego reakcję. Jednakże w większości przypadków dany czynników powodujący reakcję organizmu pacjent może zdiagnozować sam korzystając z własnego doświadczenia (np. podczas spacerów w lesie pacjent odczuwa różnicę w swoim organizmie np. źle sięczuje, ma katar).
Jeśli pacjent nie jest pewny co do czynnika powodującego reakcję organizmu jest zawężany krąg prawdopodobnych alergenów.
Popularne alergeny (wdychanie)
kurz i roztocza
pyłki i substancje roślin
sierść i substancje produkowane przez zwierzęta
pleśń w początkowej fazie rozwoju (zarodniki pleśni)
pierze
wełna, bawełna
miejscowe pyły wynikłe z przeznaczenie miejsca (np. pyły zanieczyszeń w wielkich miastach)
środki chemiczne (płyn do płukania, woda chlorowana)
Przyczyna alergii
Tak samo jak w chorobie
tradzikowej nie jest znana do końca przyczyna. Wiele hipotez istnieje na ten temat jednak najbardziej prawdpodobna to ta, że wraz z rozwojem cywilizacyjnym gdzie produkowane są substancje coraz to nowe dla człowieka
i używane przez niego powodują uczulenia. Organizmy często mogą być "przestrojone" lekami i źle interpetować czynniki środowiskowe. Nie jest również bez podejrzeń wada genetyczna. Ludziom zmieniał się na przestrzeni kod genetyczny wiele raz i ewolucja nadal trwa
dlatego być może jest to jeden z przyczyn jakie wywołują alergie. Wracając do rozwoju cywilizacyjnego to razem ze wzrostem higieny (nie bez powodu wzięło się przysłowie: "czeste mycie skraca życie") bariera ochronna ulega deformacji i niektóre bakterie nie da się zwalczać
przez co organizm musi się dostosowywać. Coraz więcej ludzi pracuje również w tzw. mikroklimatach. W centrach handlowych gdzie pracują klimatyzacje oraz sztuczne nawilżacze nie sprzyjają zwalczaniu bakterii i uodporniania się organizmu.
Przyczyna w każdym razie nie jest w pełni znana.
Objawy
Przy pierwszym kontakcie z alergenem następuje wytworzenie się sporej ilości przeciwciał dlatego już po pierwsyzm kontakcie jest możliwe, że organizm odniesie jakieś skutki uboczne. Nastepny kontakt z alergem zazwyczj kończy się reakcją mniej lub bardziej przewrotną.
Najostrzejsze reakcje są zagrożeniem dla życia.
najczęstsze objawy reakcji alergicznych
rumień
gorączka
katar, nieżyt nosa (gdy alergen występuje cały czas)
łzawienie z oczu
mdłości, wymioty, ból brzucha
biegunka
tzw. wysypka
pokrzywka
Objawy pojawiają się już po krótkim czasie (zazwyczaj kilka minut) i następuje po tym czasie reakcja alergiczna (jednak czasem trzeba dłużej poczekać gdyż organizm jest np. osłabiony i wolniej zwalcza bakterie i wirusy a tym samym niepożądany alergen).
Reakcje alergiczne są różne. Często są to atak astmy, obrzęk krtani a nawet wstrząs anafilaktyczny. To właśnie ostatnia forma reakcji alergicznej jest najgroźniejsza.
Wstrząs anafilaktyczny
Podczas wstrządu anafilaktycznego największym niezbezpieczeństwem dla organizmu jest możliwość wystąpienie niewydolności oddechowej i problemów z układem krążenia.
Objawy, które ostrzegają zanim wstrząs anafilaktyczny wystąpi to zawroty głowy, nudności, wymioty jak i duszność oraz utrata przytomności. Najczęściej wstrząs występuje po użądleniu przez osę, pszczołę, mrówkę itd.
Wstrząs jest spowodowany zależną od immunoglobuliny E.
Problem diagnozy
skóra po kontakcie z alergenem
Alergię rozpoznać jest najłtwiej wtedy gdy czynnik, który jest prawdpodobnie alergenem pacjent sam rozpozna. Najłatwiej to sprawdzić zaraz po reakcji alergicznej i sprawdzić na co pacjent był narażony około 10 minut przed objawami reakcji.
Jeśli wcześniej spożył masło orzechowe taka informacja przyda się podczas badań w laboratorium gdzie z początku trzeba wykluczyć grupę czynników jakie nie mogły wpłynąć. W przypadku gdy na pewno to było "masło orzechowe" diagnoza jest o wiele prostsza.
Jeśli pacjent kicha, ma łzwiące oczy a jest wiosna okres pokwitania roślin i pylenia to prawie na pewno są to objawy alergii. Należy pamiętać aby nie łączyć chorób środowiskowych jak przeziębienie, które może powodować podobne objawy.
potwierdzenie diagnozy
Dla potwierdzenia diagnozy stosuje się kontakt ciała z alergenami w bardzo niskim stężeniu aby nie wywołać ostrej reakcji. Testy skórne dzielą się na płatkowe i punktowe.
Jeśli w miejscu na skórze gdzie przeprowadza się testy z alergenami występuje zaczerwienienie wtedy oznacza to, że na ten alergen jest uczulone organizm.
Często zdarza się, iż podczas codziennych prac jesteśmy narażeni na alergen. Przykładowo guzik może zawierać substancję odpowiedzalną za wywoływanie alergii. Nigdy byśmy do tego nie doszli jednak przy testach alergicznych takie substancje, które są najbardziej prawdpodobne
są badane u pacjenta jako alergen w pierwszej kolejności.
Astmę potwierdzają badania spirometryczne, które polegają na obciążeniu organizmu nadmiernym wysiłkiem (bp. bieg na bieżni) a następnie sprawdzenie ilości wdychanego i wydychanego powietrza. Uwzględnia się tym samym prędkość z jaką wdychane i wydychane powietrze przechodzi przez płuca i pozwala
to stwierdzić czy pacjent ma astmę wywołaną przez jakiś alergen.
krew
diagnostyka alergii jest skuteczna gdy zostaną również przeprowadzone badania na zawartość immunoglobuliny IgE w płytkach krwi. Wysoki poziom tej substancji może być przyczyną alergii.
alergia pokarmowa
W alergii pokarmowej w diagnostyce stosuje się odtawianie po kolei posiłków, które mogą być alergenami. Dla przykładu w jeden dzień odstawiamy mleko i jeśli nie było reakcji alergicznej na drugi dzień wykluczamy czy aby ten właśnie składnik powodował reakcję alergiczną.
Bardzo łatwo pomylić alergię pokarmową z niestrawnością oraz zawiłościami w układzie pokarmowymi. Grzyby bardzo nadwyrężają wątrobę i gdy źle zareaguje ten organ na spożycie grzybów niekoniecznie musi to być objaw alergii.
Typy reakcji
Reakcja natychmiastowa
Reakcja późna (opóźniona)
Leczenie
Do końca nie da się wyleczyć alergii. Organizm dobrze zapamiętał alergen i co najwyżej może się zdarzyć, że się do niego przyzwyczai gdy np. będzie częsty kontakt z alergenem jednakże reakcja alergiczna nigdy nie ustąpi. Można ją złagodzić stosując odpowiednie leki na wybrany alergen ale do końca objawów reakcji nie da się zwalczyć niestety...
Celem leczenia i produkowanych leków dla alergików jest zniwelowanie objawów towarzyszących reakcji alergicznej. Gdy pacjent posiada wiedzę na temat swojej choroby potrafi unikać alergenów, które powodują u niego uczelenie. Gdy jednak dojdzie do kontaktu wie jak się zachować i co należy uczynić.
Jednak jeśli mamy alergię np. na pyłki o wiele ciężej unikać alergenu bo gdybyśmy tak chcieli uczynić wtedy musielibysmy nie wychodzić z domu i najepiej żyć w sterylnym pomieszczeniu. Niemowlęta koniecznie powinny być chronione i powinny unikać znanych alergenów takich jak kurz czy roztocza.
W zależności od tego jaką alergię posiadamy pacjent nie powinien trzymać w domu zwierząt czy dywanów, w których goszczą roztocza. Należy częściej wietrzyć mieszkanie, dom.
Leki jakie stosuje się w przypadku tej choroby są zakresu ogólnego. W przypadku obrzęku jamy nosowej czy kataru siennego można stosować dostępne środki a apteki (bez recepty) a w trudniejszych przypadkach ostrzejsze w działaniu leki jak np. przeciwhistaminowe, które trzeba również dodać sprawdzają się w
leczeniu pokrzywki.
W astmie z kolei należy podawać leki rozszerzające oraz przeciwzapalne (kromony, glikokortykosteroidy).
W skrócie można podzielić leczenie alergii na:
- Immunoterapia swoista - inaczej jest to odczulanie organizmu na alergeny zazwyczaj stosując nadmierny kontakt z ciałem powodującym reakcje organizmu przez co przystosowujący się organizm ogranicza wydzielanie przeciwciał
- Farmakoterapia - skuteczna ale na krótką metę. Nie likwiduje przyczyn powstawania choroby
Reasumując
Alergia to przewlekła choroba bardzo utrudniająca pacjentom normalne życie. Aby być w pełni zdrowym należy posiadać wiedzą umożliwiającą przeciwdziałanie w razie reakcji alergicznej. W przyszłościa na pewno leczenie alergii będzie łatwiejsze gdyż już teraz zaczynają się testy na zablokowaniem możliwości limfocytów pod względem powstawania alergii.
Póki co środki lecznicze na alergię nie są w pełni skuteczne co do wszystkich odmian tej choroby.